رمزگشایی از قلعه ارباب گشتاسب در خانی‌آباد شمالی | قلعه ارباب چطور قلعه اسفندیاری شد؟ + نقشه دوران قاجار اراضی خانی‌آباد و بقایای یک قلعه
تاریخ انتشار: ۱۸ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۶۹۶۷۰
همشهری آنلاین - زهرا بلندی: در محله‌ای که حالا خانه‌های چندطبقه کوچک و بزرگش همچون حلقه‌های زنجیر به یکدیگر متصل شده‌اند و در کوچه و پس‌کوچه‌ها خودنمایی می‌کنند، هویت کهن آن پنهان شده است. جای محدوده‌های تاریخی مثل قلعه ارباب گشتاسب در محله خالی است و در حالی که حتی عکس دقیقی از این قلعه در دسترس نیست، اما هنوز در یاد برخی ساکنان بومی محله جا خوش کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
پیشه و حرفه اصلی ساکنان این قلعه دامداری بود و از طریق فروش شیر گاو و گوسفند امرار معاش می‌کردند. درون قلعه ارباب گشتاسب، چند پیرمرد و پیرزن زندگی می‌کردند و شیر جمع‌آوری شده را با گاری از جاده خاکی به شهر می‌بردند.
در محله خانی‌آبادنو، جاده آسفالت و مناسبی وجود نداشت. حاشیه جاده‌های خاکی محله هم پر بود از درختان سایه‌گستر و میوه. فروشگاه یا مغازه‌ای هم در این محدوده وجود نداشت و فقط یک دکه کوچک در محله محمدآباد، انتهای خانی‌آباد شمالی، وجود داشت. آن روزها خانواده‌ها وسایل خنک‌کننده نداشتند تا از فاسد شدن موادغذایی جلوگیری کنند و با گذاشتن یخ روی موادغذایی، آنها را از فاسد شدن دور نگه می‌داشتند.
حدود دهه ۵۰، ساکنان قلعه ارباب گشتاسب انگشت‌شمار و محدود بودند. به همین دلیل، رابطه نزدیکی با یکدیگر داشتند و با مشکلات کنار می‌آمدند. آنها همه‌روزه از حال هم باخبر بودند و اگر مشکلی برای کسی پیش می‌آمد، با همکاری آن را رفع می‌کردند. داخل قلعه ارباب گشتاسب، تلمبه‌خانه‌ای وجود داشت که آب مورد نیاز ساکنان را از طریق چاه تأمین می‌کرد. ضمن اینکه اهالی برای استحمام و شست‌وشوی خود از خزینه زغالی قلعه که یک روز مختص بانوان و روز دیگر ویژه آقایان بود استفاده می‌کردند.
روشن کردن کوره زغالی خزینه هم حکایتی شنیدنی دارد. هریک از اهالی به قید قرعه و نوبتی مسئولیت خرید زغال و راه‌اندازی کوره را برعهده داشتند. فردی که مسئول روشن کردن کوره می‌شد، اجازه نداشت پیش از بیرون آمدن بقیه از حمام، کار خود را رها کند. افراد برای انجام این کار مزد نمی‌گرفتند و فرهنگ مشارکت در انجام امور محله، از همان ایام در میان اهالی وجود داشت.
در انتهای بوستان ۲۲ بهمن فعلی، حوضچه آب قلعه ارباب گشتاسب قرار داشت که از طریق آن، آب زلال و شفافی راهی مزارع و باغ‌های اطراف می‌شد. خانواده‌های ساکن در قلعه هم برای شست‌وشوی ظروف و وسایل خانگی خود از این آب استفاده می‌کردند. شهروندان سال‌ها از برق شهری محروم بودند. ارباب گشتاسب برای خدمت به ساکنان قلعه، موتورخانه‌ای راه‌اندازی کرد تا برق منازل مسکونی قلعه تأمین شود و مشکلات شهروندان کمتر شود. همین اخلاق و خصوصیات ارباب در حل مشکلات باعث شده بود تا در میان مردم از محبوبیت و خوشنامی برخوردار باشد.
هر دوره زمانی از تاریخچه شکل‌گیری محله خانی‌آباد شمالی جای صحبت دارد. اولین ساکنان این محله را زرتشتی‌ها و یزدی‌ها مهاجر تشکیل می‌دادند که در قلعه ارباب گشتاسب زندگی می‌کردند. زمین‌های این محدوده بسیار حاصلخیز بود و کشاورزی در آنها رونق داشت. کشاورزان محصولاتی همچون بادمجان، گوجه، هندوانه و خربزه در مزارع می‌کاشتند که قسمتی از آن صرف مصرف خودشان می‌شد و مابقی را هم با گاری و درشکه به شهر می‌بردند تا با فروش آنها امرار معاش کنند.
قدیمی‌های محله می‌گویند ارباب گرشاسب شاگرد جوانی به نام «احمد اسفندیاری» داشت که به او بسیار علاقه‌مند بود. بعد از فوتش، به خاطر اینکه خانواده و بستگانی نداشت، همه زمین‌هایش را به اسفندیاری داد و از آن زمان به بعد، این محدوده به قلعه اسفندیاری شهرت یافت.
فقر رعایا و کمبود امکانات در این محله دیده می‌شد، اما افراد خیری وجود داشتند که تلاششان بر رفع مشکلات مالی مردم متمرکز بود. حتی اولین جاده این محله هم برای اتصال خانی‌آبادنو به نازی‌آباد با پیگیری و توسط همین افراد ساخته و آسفالت شد.
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: تاریخ باستان شناسی هویت شهری تهران کشاورزی منطقه ۱۹ خانی آباد شمالی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۶۹۶۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
انعقاد ۴ هزار و ۲۰۰ هکتار قرارداد نقشه‌برداری اراضی کشاورزی در جیرفت
سیدمهدی هاشمی مدیرکل ثبت اسناد و‌املاک استان کرمان در سفر به شهرستان جیرفت، با بخشدار مرکزی و دهیاران این شهرستان دیدار و پیرامون مزایای صدور اسناد مالکیت و در اولویت قرار گرفتن حدنگاری اراضی کشاورزی طی امسال گفت و گو کرد.
مدیرکل ثبت اسناد و املاک استان کرمان در این آیین اظهار داشت: با توجه به شعار سال و نقش پررنگ صدور اسناد اراضی کشاورزی در رونق تولیدات کشاورزی و ارتقای امنیت غذایی، حدنگاری باغ‌ها و اراضی زراعی در اولویت قرار گرفته است.
وی افزود: صدور اسناد رسمی مالکیت، علاوه بر کاهش اختلافات ملکی و ایجاد امنیت خاطر در مالکین، بستر استفاده از تسهیلات بانکی را فراهم می‌کند و کشاورزان می‌توانند در خصوص بهره‌مندی از تجهیزات نوین کشاورزی و افزایش سطح زیر کشت اقدام کنند.
هاشمی ضمن اشاره به اینکه بخش عمده هزینه‌های مربوط به صدور اسناد حدنگار کشاورزی، مربوط به تهیه و تولید نقشه است، تصریح کرد: سازمان ثبت اسناد و املاک کشور برای برداشتن بار مالی تهیه نقشه از دوش کشاورزان اعتبارات ویژه‌ای در نظر گرفته است.
وی بیان داشت: در این زمینه برای ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان کرمان قرارداد نقشه‌برداری منعقد شده است که ۴ هزار و ۲۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان جیرفت در قالب این قرارداد‌ها نقشه‌برداری می‌شود و با توجه به پیشرفت خوب رفع تداخلات در این شهرستان، میزان مساحت قراردادهای این شهرستان در ماه‌های آتی افزایش خواهد یافت.
مدیرکل ثبت اسناد و املاک استان کرمان همچنین از اتصال شرکت‌ها به سامانه‌های ثبت اسناد خبر داد و گفت: با هدف صرفه‌جویی در وقت و هزینه کشاورزان، علاوه بر تهیه رایگان نقشه، تشکیل و پیگیری پرونده نیز از سوی شرکت‌ها صورت می‌گیرد.
هاشمی با اشاره به محدودیت بازه زمانی فعالیت شرکت‌ها، تصریح کرد: در حال حاضر بهترین فرصت برای هویت‌بخشی به اراضی کشاورزی فراهم شده است و شایسته است بخشداران، دهیاران و کشاورزان، نهایت همکاری را با شرکت‌های مشاور این اداره کل داشته باشند تا خروجی لازم حاصل شود.
میثم امیری بخشدار مرکزی جیرفت نیز فاقد سند بودن اراضی کشاورزی را برای کشاورزان مشکل‌آفرین و عامل کاهش انگیزه زارعین توصیف و در خصوص همکاری دهیاران با طرح سنددار کردن اراضی کشاورزی اعلام آمادگی کرد.
باشگاه خبرنگاران جوان کرمان کرمان
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت